Toeristen en inwoners: top combinatie of drama?
Weet je dat maar liefst 84% van de vrijetijdsactiviteiten wordt ondernomen door de Drent zelf? De Drent is veruit de belangrijkste recreant/dagbezoeker! Weet je ook dat Drenten volop profiteren van toerisme? Veel Drentse kinderen hebben hun zwemlessen op een bungalowpark of bij een hotel. Veel kleine supermarkten, bakkers en culturele voorzieningen kunnen bestaan dankzij de bestedingen van toeristen. Mijn naam is Elizabeth Stoit en ik vertel je graag wat de Drenten kunnen hebben aan toeristen en hoe we daar als Marketing Drenthe mee omgaan.
Even terug
Zo’n tien jaar geleden was het grootste doel in de toeristische wereld: meer, meer, meer. Hoe meer bezoekers, hoe beter. Totdat het wel erg druk werd op sommige plekken in Nederland. In 2018 kwam het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) samen met haar partners daarom met Perspectief Bestemming Nederland 2030. Dit is een andere kijk op de ‘bestemming Nederland’, waarin het welzijn van alle Nederlanders een centrale rol speelt, in plaats van de groei van het aantal toeristen. In de wereld van de regio- en citymarketing is er in navolging van Perspectief Bestemming Nederland 2030 een andere wind gaan waaien en is er inmiddels veel geëxperimenteerd hoe je bezoekersstromen kunt spreiden over heel Nederland, hoe je bezoekers niet alleen in de zomervakantie, maar het hele jaar een leuke vakantie kunt bieden en…hoe je als inwoner ook profijt kunt hebben van toerisme. Drenthe heeft mede daarom Perspectief Bestemming Drenthe 2030 geschreven.
Wat is bewonersprofijt?
Eigenlijk is het niets meer of minder dan: Hoe ervaren inwoners zo veel mogelijk positieve impact van recreatie en toerisme.
De landelijke werkgroep die onder leiding van NBTC bezig is met bewonersprofijt, definieert het zo:
“ De aanwezigheid van bezoekers op een plek en de activiteiten die zij hier ondernemen hebben impact op een bestemming. Bewonersprofijt gaat over het deel van die impact dat meerwaarde oplevert voor de bewoners. ”
De impact voor inwoners kan gaan over drie soorten effecten:
- economische impact;
- sociale impact;
- impact op de leefomgeving.
Onder economische impact verstaan we bijvoorbeeld meer werkgelegenheid door toerisme, of de stijging van de woningwaarde. Onder sociale impact kan het gaan om de ontmoetingen tussen inwoners en toeristen, die ook voor inwoners een verrijking zijn. Ook kan het een gevoel van trots geven als toeristen onder de indruk zijn van jouw stad of regio. Bij impact op de leefomgeving kun je denken aan het behoud of verbetering van lokale voorzieningen, zoals horeca of winkelaanbod of bijvoorbeeld behoud van natuur, cultureel erfgoed of meer reuring in dorp of stad.
Goed voorbeeld
Leuk al die theorie, maar heb je ook een concreet voorbeeld? Ja dat hebben we. Marketing Drenthe zit in de landelijke werkgroep bewonersprofijt. Eén van de doelen van de werkgroep is om ook zelf aan de slag te gaan met het thema. Een goed voorbeeld hebben we rondom het thema Van Gogh in Drenthe. In 2023 was het 140 jaar geleden dat Vincent van Gogh in Drenthe verbleef. Er was veel enthousiasme om het verhaal van Van Gogh toeristisch te benutten. Maar als snel bleek dat de culturele erfenis van Van Gogh veel breder draagvlak had dan alleen als toeristisch thema. Het werd breed opgepakt van kunstlessen en voorstellingen over talentontwikkeling op de basisschool tot workshops zonnebloem schilderen bij de dagbesteding. En van lokale exposities en concerten tot lezingen.
Zo ook in Nieuw-Amsterdam/Veenoord waar het Van Gogh Huis Drenthe, als belangrijke drager van het Drentse Van Gogh verhaal, gevestigd is. Zowel de gemeente Emmen als het Van Gogh Huis hadden de sterke wens om de grootschalige verbouwing van het Van Gogh Huis te gebruiken als een kans om het dorp meer te betrekken bij Van Gogh. Dat vroeg om een aanpak op maat. Er werden gesprekken gevoerd en er werd verkend waar inwoners warm voor liepen en waar inwoners kritiek op hadden. De voor het dorp beeldbepalende voormalige graansilo en het omliggende braakliggende terrein waren een doorn in het oog. Ook zagen bewoners steeds meer horeca verdwijnen. Het dorp zelf ging samen met de gemeente aan de slag met een aantal mooie initiatieven om Van Gogh tot leven te brengen in het dorp. Op de graansilo werd een enorme schildering aangebracht, waarbij de inwoners via een facebookpoll zelf het afgebeelde schilderij kozen. Iedereen volgde met enthousiasme de vorderingen en er werden heel wat Facebook en Instagram foto’s gedeeld van de schildering. Het braakliggende terrein rond de silo werd met een grote groep vrijwilligers ingezaaid met bloemen. Dat inzaaien en onderhouden van de weide (en natuurlijk ook het koffiedrinken) was zo gezellig dat de groep ook dit jaar weer aan de slag is gegaan. De omgeving is van ‘doorn in het oog’, veranderd in een plek waar inwoners trots op zijn.
Tijdens de renovatie van het Van Gogh Huis Drenthe werd er in de erfgoedlocatie een openbare huiskamer gecreëerd waar iedereen een kopje koffie kan kopen. Het gerealiseerde terras nodigt uit om even lekker wat te drinken. Dit zorgt voor meer verbinding tussen het dorp en het Van Gogh Huis en er blijft een horecavoorziening behouden in het dorp. Inmiddels is er ook een lokale stichting Van Gogh Dorp Drenthe opgericht en zijn er vanuit deze stichting plannen om aan de slag te gaan met lokale ‘Van Gogh-gidsen’ en kunst in de openbare ruimte waar inwoners bij betrokken worden.
Dit voorbeeld in Nieuw-Amsterdam/Veenoord laat mooi zien hoe je met kleine stappen een groot verschil kunt maken in de aanpak van de ontwikkeling van je bestemming en inwoners profijt ervaren van toerisme.
(bronnen: Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2023, www.nbtc.nl)
Meer weten over bewonersprofijt?
Je leest het hier: hoe-bezoek-bijdraagt-aan-bewonersprofijt-pdf (nbtc.nl)
Of bekijk deze korte video: NBTC I Bewonersprofijt van toerisme (youtube.com)